De Linde
De Linde
VerLINDEn, de link met de lindeboom is snel gelegd, vandaar... dit artikel over de 'Linde'.
Linde (Tilia) is een geslacht van bomen uit de kaasjeskruidfamilie (Malvaceae). De soorten van dit geslacht komen voor op het noordelijk halfrond in Europa, Noord-Amerika en Azië. (bron: Wikipedia)
Achternaam Verlinden
De achternaam Verlinden is een geoniem en verwijst naar een plaats waar één of meerdere lindes groeiden. Varianten als achternaam zijn: Van de(r) Linden, Van Linde, Van der Lynden, Von der Linden, Van Terlinden, Verlinde(n), Verlynde, Verlijnde en Verlende. De naam Van de(r) Linde komt in België in feite niet voor en verwijst in de meeste gevallen naar het riviertje de Linde (Lende) in Friesland (bron: Wikipedia)
Soorten
Er worden ongeveer 25 ondersoorten binnen dit geslacht onderscheiden.
In de Benelux komen hoofdzakelijk de volgende soorten en soorthybriden voor:
- Amerikaanse linde (Tilia Americana)
- Kleinbladige linde of winterlinde (Tilia Cordata)
- Hollandse linde (Tilia Europaea)
- Grootbladige linde of zomerlinde (Tilia Platyphyllos)
- Zilverlinde (Tilia Tomentosa)
- Krimlinde (Tilia Europaea 'Euchlora')
Ecologische waarde
In juni bloeit de linde rijkelijk en wordt ze door bijen en hommels bestoven. Door voedselconcurrentie kunnen onder laatbloeiende lindebomen veel dode hommels liggen, vooral onder alleenstaande bomen. Doordat er meer energie bij het rondvliegen verbruikt wordt dan er in de vorm van nectar verzameld kan worden, verhongeren deze hommels namelijk.
Vermeerdering
De boom vermeerdert zich door zaden en door wortelopslag, maar wordt ook vegetatief vermeerderd door stekken. Aan de steel van de bloeiwijze zit een langwerpig blaadje dat, als de rijpe vruchtjes naar beneden vallen, zorgt voor een tollende beweging, waardoor de zaden langer in de lucht blijven en dus door de wind verder verspreid kunnen worden. Het blaadje is voor een deel vergroeid met de steel van de bloeiwijze.
Gebruik
Boom
De linde wordt veel gebruikt als leiboom, dan wordt ze wel leilinde genoemd. Takken worden hierbij horizontaal gebogen en aan een frame vastgemaakt. In volgende jaren worden de scheuten op de stam en scheuten die de verkeerde kant op groeien gesnoeid. Op die manier ontstaat een dicht bladerscherm dat met name in de zomer verkoeling in huis biedt. Ook knotlindes voor het beschaduwen van vee, markten of terrassen komen voor.
Monumentale linden in België
Zoals ook voor andere bomen het geval is, zijn de oudste en grootste exemplaren in België ouder en dikker dan in Nederland. De dikste zomerlinde van België, le tilleul de Conjoux, staat nabij Ciney en heeft een stamomtrek van 885 cm en is daarmee de derde dikste boom van België. De grootste Hollandse linde in België staat naast het kerkje van het gehucht Doyon in Havelange en heeft een omtrek van 867 cm.
Ziekten
De linde kan aangetast worden door de lindebladluis (Eucallipterus tiliae). De zilverlinde heeft hier weinig last van. De lindebladluis scheidt honingdauw af, een suikerhoudend vocht, af, waarop weer schimmels zoals roetdauw groeien. De honingdauw kan voor zeer veel overlast zorgen.
Bastaardrupsen van de lindebladwesp (Caliroa annulipes) vreten het bladmoes vanaf de onderzijde weg, skeletteren genoemd.
Bij langdurige droogte en in warmteperioden kan de linde aangetast worden door spint (Eotetranychus tiliarum).
Historische en culturele betekenis
Religie
De lindeboom werd bij de Kelten en de Germanen gezien als heilige boom. De godin Freya zou zich erin gevestigd hebben. De geest van de linde gold als beschermer voor huizen, bronnen en kerken. Ook later werd de lindeboom als 'goede boom' beschouwd.
